کد مطلب:49002 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:62

گنجینه پرسمان » قرآن

چرا خداوند متعال در آيات قرآن از خودش با لفظ (نحن) نام مي برد آيا اين دليل بر اين نيست كه خداي مهربان نياز به شريك دارد؟

همانطور كه مستحضريد خداوند تبارك و تعالي شريكي در ذات ندارد، يعني نه تركيبي در درون ذاتش وجود دارد و نه خداي ديگر خارج از ذاتش مي باشد. يك ذات بسيط و بدون تركيب از اجزاء و اعضاء و همچنين يگانه و بي شريك است.(1)

در قرآن كريم به هنگام نسبت دادن افعال به حضرت ا... تعالي، گاه با ضمير مفرد و گاه با ضمير جمع به موضوع فاعليت خداوند اشاره شده است. اگر ما نمي دانستيم كه آيا بايد خداي يكتا را بپرستيم يا چند خدا را، باز هم، دليل شما درست نبود چرا كه دليل شما زماني درست بود كه تمامي آيات از ضمير جمع استفاده كرده باشند در حاليكه همانطور كه اشاره شد آيات فراواني از ضمير مفرد و اول شخص غايب و ضمير متكلم وحده و ضمير مفرد مخاطب مانند، هو، انت و انا استفاده شده است. مانند آيه والهكم اله واحد لااله الا هو الرحمن الرحيم. كه اشاره به يكتايي است. پس دليل شما مردود است.

حال اين سؤال را مي توان طرح كرد كه اگر بايد معتقد به يكتايي باشيم چراگاهي از ضمير متكلم مع الغير مانند نحن استفاده شده است؟ پس صورت سؤال را تغيير داديم، در اين باره نكاتي قابل توجه است، از جمله اينكه قرآن كريم با زبان مردم نازل شده است، وزبان محاوره اي مردم را كه بهترين وسيلة ارتباط با آنهاست برگزيده و در تمامي جنبه ها از اين گونه ظرايف وجود دارد كه مردم در زبان محاوره اي خود آن را رعايت نمي كنند. مثلاً مي گوييم فلاني جوانمرد است. در حاليكه اصولاً ممكن است زن باشد نه مرد. در قرآن كريم هم داريم كه انتم الفقراء الي ا... و ضمير انتم مذكر است در حاليكه خطاب عمومي است و زن و مرد را در برمي گيرد و هر عاقلي مي فهمد كه منظور همه انسانها هستند نه فقط مردان. در مورد ضمير جمع و مفرد نيز مي بينيم كه بارها افراد به جاي ضمير مفرد از ضمير جمع استفاده مي كنند. مثلاً ما آمديم شما نبوديد. كه همدر ضمير ما و هم در ضمير شما كه حالت جمع دارد، منظور گوينده و شنونده، مفرد است اما براي تعظيم، احترام و شخصيت بخشيدن از ضمير جمع استفاده شده است. در مورد خداوند تبارك و تعالي نيز گاه از باب تشريف و تعظيم از نحن استفاده مي شود. نكتة دقيقتري نيز وجود دارد و آن اينكه كليد حلّ چنين سؤالهايي به ارايه يك ضابطه است و آن اينكه : گاهي ارتباط داشتن يك پديده، به دو عامل يا دو فاعل قابل استناد است، كه در طول يكديگرند هم به يكي از عامل ها نسبت داده مي شود و هم به عامل ديگر. يكي در ديگري اثر مي گذارد و دومي واسطه مي شود تا اثر اولي را به شكل خاصي به معلول منتقل كند. بطور مثال در نزول باران گروهي از مخلوقات الهي نقش ايفا مي كنند و لذا از نزول آن با ضمير جمع اشاره مي شود تا بدانها نيز توجه كرده باشيم. و اين مطلب به اين معنا نيست كه خدا و طبيعت مجموعاً كاري را انجام مي دهند، چنين خدايي خدا نخواهد بود. آن موجود واسطه نيرو، حدوث و بقايش از خداست. اوسبب را ايجاد مي كند و آن را واسطه قرار مي دهد.(3)

نمونة واضح اين مطلب بحث ميراندن است، كه در سه جاي قرآن در سه سطح براي آن فاعل ذكر شده است كه چون حضرتعالي روحاني هستيد، نشاني آيات را ذكر مي كنم و تداوم تحقيق بعهدة خود شما خواهد بود.(4)

















































ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع و مآخذ :

1. معارف قرآن، آيت ا...مصباح يزدي، ص79

2. سوره مباركه بقره / آيات 163و164

3. معارف قرآن، همان، صفحات 106تا114

سوره هاي مباركه زمر / آيه 42 ـسجده/آيه 11 ـ انعام / آيه 61